Trump yönetimi, İran’ın nükleer tesislerine saldırı düzenledikten sonra İran’ı nükleer anlaşma masasına geri döndürmeyi amaçlıyor. Ancak ABD’nin bu teklifine İran, saldırı sonrası Trump ile görüşmeyi anlamlı bulmadığını belirtiyor.
Bu nedenle ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın nükleer programını tamamen yok ettiğini söylediği yapıyı yeniden kurmak için ülkeye 30 milyar dolarlık fon sağlamaya hazır olduğunu duyurdu.
Ana akım medya kuruluşu CNN’e konuşan dört kaynak, ABD’nin bu teklifinin asıl amacının İran’ı müzakere masasına geri getirmek olduğunu belirtti. ABD yönetimi, İran’a uygulanan yaptırımların kaldırılmasını da ele almayı düşünüyor.
Yeni Program İçin Tahrip Edilen Programdan Ders Alınacak
Geçtiğimiz hafta sonu ilan edilen ateşkesin ardından İran ve ABD arasındaki görüşmeler devam ediyor. Ancak ABD’nin sunduğu ‘nükleer destek’ önerisi, daha yenidir.
Bu öneriyi değerlendirmek için geçtiğimiz Cuma günü Beyaz Saray’da gerçekleşen gizli toplantıda ABD’nin özel temsilcisi Steve Witkoff ve Arap ülkelerinden yetkililer bir araya geldi.
ABD’nin öne sürdüğü şart, İran’ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiği yönündeydi. İran ise daha önce bu şarta karşı çıkmıştı.
Arap Ülkelerinden İran’a Destek
CNN’e konuşan iki kaynak, bir anlaşma taslağında İran’a sunulacak bazı teşviklerin yer aldığını belirtti. Toplantıda, İran’ın uranyum zenginleştirmeyen bir nükleer program için 20 ila 30 milyar dolar arasında yatırım seçeneği ele alındı.
Bir ABD yetkilisi, bu paranın doğrudan ABD tarafından sağlanmayacağını ve Arap ortaklarının destek beklediğini ifade etti.
İran’ı Kazanmak İçin Milyarlar Harcanacak
Tartışılan diğer adımlar arasında İran’ın şu anda ulaşamadığı yabancı banka hesaplarındaki 6 milyar dolarlık fonun serbest bırakılması da bulunuyor. Ayrıca ABD’nin kısa bir süre önce vurduğu Fardo tesisinin yerine, Körfez ülkelerinin destekleriyle yeni bir sivil nükleer tesisi kurulması da gündemde.
Ancak İran’ın bu yeni tesisin kullanımına ne şekilde izin verileceği veya teklifin ne kadar ciddi olduğu hala net değil.
Görüşmeler Yapılacak mı?
Witkoff, CNBC’ye verdiği demeçte ABD’nin İran ile kapsamlı bir barış anlaşması yapmayı hedeflediğini ve amacın İran’ın nükleer silah geliştirmesini önlemek olduğunu belirtti.
Trump yönetimi, İran’a sivil amaçlı nükleer program kurulabileceğini ancak uranyumun dışarıdan ithal edilmesi gerektiğini savunuyor. Bu modelin Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki uygulamaya benzer olacağı düşünülüyor.
Trump, gelecek hağftaki görüşme için İran ile bir araya geleceğini söyledi. Ancak İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Bekayi, böyle bir görüşmeden haberdar olmadıklarını belirtti. Konunun ayrıntıları henüz net değil.
