İspanya, Ağustos ayında ABD yapımı F-35 savaş uçakları satın alma planlarını rafa kaldırmasının ardından TUSAŞ’ın geliştirdiği beşinci nesil KAAN savaş uçaklarını gündemine almış durumda. İddialara göre İspanya’nın bu ilgisi, Türkiye ile artan savunma iş birlikleri ve Türk savunma şirketlerinin Mayıs ayında ülkede düzenlenen savunma fuarındaki etkin varlığıyla doğrudan bağlantılı. Ayrıca İspanya’nın Temmuz ayında Hürjet eğitim uçağı alımı, iki ülke arasındaki savunma ilişkilerini güçlendiren bir diğer adım olarak öne çıkıyor. İspanya için KAAN bir seçenek
Aktarılanlara göre İspanya, ABD’ye bağımlılığı azaltmayı hedefleyen ve 2040’lı yıllarda hizmete girmesi planlanan FCAS (Future Combat Air System) programını beklerken veya Avrupa yapımı başka bir savaş uçağına yönelirken, boşluğu doldurmak için KAAN’a yöneliyor. İspanyol Savunma Bakanlığı ise konuyla ilgili şimdiye kadar resmi bir açıklama yapmadı. Önce İspanyol basının, sonra da diğer yayın organlarında ortaya çıkan raporlar ne doğrulandı ne de yalanlandı.
Öte yandan İspanya’nın F-35’leri reddetmesinin arkasında çağın tartışmalı “kill switch” mekanizması ve yükselen maliyetler etkili oldu. Benzer nedenler, bu yılın başında İsviçre, Portekiz ve Kanada gibi ülkelerde de F-35 satışlarını zora sokmuştu.
Türkiye’nin yerli üretimi olan KAAN, 2016 yılında Türk Hava Kuvvetleri’nin F-16 filosunu değiştirmek amacıyla geliştirilmesine başlandı. 2019’da, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemi alımı nedeniyle ABD tarafından F-35 programından çıkarılmasıyla proje ivme kazandı. İlk uçuşu Şubat 2024’te yapan KAAN için geçtiğimiz aylarda Endonezya’ya 48 adetlik satış anlaşması imzalanmıştı. Ayrıca Suudi Arabistan’ın da uçağa ilgisi olduğu biliniyor.
KAAN programında ise TUSAŞ ve diğer savunma şirketleri ise zorlu bir süreçten geçiyor. Bilindiği üzere KAAN’ın ilk teslimatlarının 2028’de yapılması isteniyor ve esas 5. nesil özellikli varyantların ise 2030’lu yıllarda çıkması bekleniyor. İlk teslimatı yapılacak KAAN’ların ABD şirketi GE Aviation tarafından üretilen General Electric F110 motoruyla uçacağı açıklanmıştı. Ancak motorların tedariki konusunda sorunlar devam ediyor.
Öte yandan 2032-2033 yıllarında ise KAAN’ın yerli motorlu ve nihai varyantının geleceği açıklanmıştı. Yerli motorlar üzerindeki çalışmalar devam ediyor.
