Son dört yılda Güney Asya’da halkın öfkesini yansıtan üç büyük hareket, bölgedeki siyasi dengeleri sarstı ve üç ülkede liderlerin görevden ayrılmasına yol açtı.
2022 yılında Sri Lanka’da başlayan ekonomik kriz ve hükümet politikalarına karşı kitlesel protestolar, halkın sabrını taşırdı. Ülke genelinde düzenlenen gösteriler sonucunda dönemin cumhurbaşkanı görevini bırakmak zorunda kaldı.
Ardından 2024 yılında Bangladeş’te benzer bir öfke patlaması yaşandı. Yolsuzluk ve yaşam koşullarındaki artan zorluklara tepki olarak sokaklara dökülen halk, kitlesel protestoların ardından hükümetin istifasına zemin hazırladı.
Bu hafta ise Nepal’de halkın öfkesi zirveye ulaştı. Başkent Katmandu ve diğer büyük şehirlerde binlerce kişi sokaklara çıkarak hükümeti protesto etti. Yoğun baskı ve kitlesel tepkiler sonucu Nepal Başbakanı, sadece bir gün içinde görevinden istifa etmek zorunda kaldı.
Güney Asya’da artan halk hareketlerinin, önümüzdeki dönemde bölgesel siyasi istikrar üzerinde önemli etkiler yaratması bekleniyor.
Her üç protesto da bir ‘kıvılcımla’ başladı ancak sonunda iktidara ve kökleşmiş siyasi elitlere karşı geniş çaplı bir reddiyeye dönüştü. Ortak nokta, yolsuzluk, ekonomik eşitsizlikler ve yönetimden umudunu kesen halkın öfkesi oldu.
NEPAL’DE GENÇLERİN ÖNCÜLÜĞÜNDE PROTESTOLAR: BAŞBAKAN OLİ İSTİFA ETTİ
Nepal’de pazartesi günü gençlerin öncülüğünde başlayan protestolar, hükümetin sosyal medya platformlarını yasaklamasıyla alevlendi. Halk, siyasi liderlerin çocuklarının lüks yaşam sürmesine öfkelenirken, geniş kesimler işsizlik, ekonomik sorunlar ve yolsuzlukla mücadele ediyordu.
Olaylarda en az 19 kişi öldü. Göstericiler parlamento binasını, cumhurbaşkanlığı konutunu ve bazı bakanların evlerini ateşe verdi. Baskılara dayanamayan Başbakan Khadga Prasad Oli sosyal medya yasağını geri çekti ve istifasını açıkladı. Ancak yeni hükümet kurulana dek görevini sürdürmeye devam edecek.
Nepal’de 2015’te yürürlüğe giren yeni anayasanın ardından başbakanlık koltuğu sık sık el değiştiriyor. 2006’da monarşinin sona ermesinden bu yana siyasi istikrarsızlık kronikleşmiş durumda.
BANGLADEŞ VE SRİ LANKA
Bangladeş’te geçen yıl temmuz ayında öğrencilerin öncülük ettiği protestolar, kamu hizmetlerinde liyakata dayalı iş imkânlarının kısıtlanmasına tepkiyle başladı. Şiddetlenen gösteriler yüzlerce kişinin ölümüyle sonuçlandı ve Başbakan Şeyh Hasina ülkeyi terk etti. Yerine Nobel ödüllü Muhammed Yunus’un başkanlık ettiği geçici hükümet geldi. Ancak bir yıl sonra ülke hâlâ siyasi kargaşa ve şiddet olaylarıyla boğuşuyor.
Sri Lanka’da ise 2022’de Rajapaksa ailesine karşı kitlesel protestolar, iktidarı devirdi. Ardından Marksist düşünceye sahip olduğunu söyleyen siyasetçi Anura Kumara Dissanayake cumhurbaşkanı seçildi. Yolsuzlukla mücadele ve yaşam standartlarını iyileştirme sözü verdi. Ancak aradan geçen bir yılda ülkenin ekonomik krizi, borç sorunları ve insan hakları ihlalleri devam ediyor.
GÜNEY ASYA’DA KRİZ BÜYÜYOR
Protesto dalgası yalnızca Nepal ile sınırlı kalmıyor; bölgedeki diğer ülkeler de etkileniyor. Endonezya’da geçen hafta, artan yaşam maliyetleri ve siyasetçilerin ayrıcalıklı yaşamlarına karşı başlayan gösterilerde en az yedi kişi hayatını kaybetti. Yaşanan kriz sonrası hükümet, bazı bakanlık kadrolarında değişikliğe gitmek zorunda kaldı.
Myanmar’da ise 2021’deki askeri darbenin ardından devam eden iç savaş, ülkedeki siyasi ve toplumsal gerilimi derinleştiriyor.
Chicago Üniversitesi’nden Güney Asya uzmanı Paul Staniland, Nepal’de yaşanan olayları değerlendirirken, bölgedeki bu gelişmelerin “yeni bir istikrarsız siyaset döneminin habercisi” olduğunu vurguladı.
Odatv.com
